2 / 7
Het duurt niet lang meer of de oproep voor de jaarlijkse
griepprik valt weer in de brievenbus. Kunnen voedsel
overgevoelige mensen met een gerust hart een prik
halen? Hoe zit het met de risico’s voor mensen met een
allergie voor kippenei? Danielle Barink-Verhage, arts in
de Allergologie Praktijk Arnhem, zet de feiten op een rij.
Met enige regelmaat krijgen we de vraag of iemand met kippenei-
allergie een bepaald vaccin mag krijgen. Deze vraag komt bijvoor-
beeld van ouders die hun kind laten vaccineren in het kader van
het Rijksvaccinatieprogramma. De ongerustheid gaat meestal over
het BMR-vaccin dat gericht is tegen bof, mazelen en rodehond.
Het verzwakte bof- en mazelenvirus van dit vaccin is namelijk
gekweekt op cellen van kippenembryo’s. Desondanks is het bij
de meeste patiënten met kippenei-allergie veilig om ze ermee te
vaccineren. Dat komt doordat de eiwitten van deze kippenembryo’s
afkomstig zijn van kippen
weefsel
en daardoor niet identiek zijn aan
de eiwitten in een kippenei.
Is het een allergische reactie?
Er worden jaarlijks miljoenen vaccins toegediend over de hele
wereld. Overgevoeligheidsreacties zijn zeldzaam (bij 1 tot 3 per
miljoen vaccins). Toch wordt er vaker aan een allergie gedacht als
kinderen klachten krijgen na een vaccinatie. Er treden na een vacci-
natie uiteraard regelmatig klachten op zoals pijn, zwelling en rood-
heid bij de injectieplaats. Deze klachten ontstaan meestal binnen
één tot drie dagen. Soms komt daarbij ook koorts, prikkelbaarheid,
slaperigheid en huiduitslag voor. Dit zijn meestal geen allergiereac-
ties in strikte zin, maar een soort overgevoeligheid voor het infecti-
euze materiaal dat in het vaccin zit.
Het is belangrijk dat een arts goed onderscheid maakt tussen
allergische reacties en niet-allergische reacties (zoals de infectieuze
overgevoeligheidsreactie). Bij een allergische reactie kan de volgen-
de vaccinatie namelijk erg gevaarlijk zijn.
Er zijn verschillen tussen allergische en niet-allergische reacties.
Een allergische reactie ontstaat vaak binnen minuten tot één uur
na vaccinatie. De klachten die erbij kunnen ontstaan zijn netelroos,
zwellingen, neusklachten, astmaklachten en lage bloeddruk. Niet-
allergische reacties ontstaan vaak later; binnen uren tot dagen na
vaccinatie. Hierbij treden vooral huidklachten op. Dit zijn uiteraard
ook vervelende klachten die bij een volgende vaccinatie weer kun-
Er zijn verschillen tussen allergische en niet-allergische reacties na inenting
Wel of niet vaccineren bij
kippenei-allergie?
nen ontstaan, maar ze zijn niet levensbedreigend. In zeer zeldzame
gevallen is er wel een versterkte infectiereactie mogelijk met een
ernstig beloop. Maar ook dit is geen allergische reactie in strikte zin.
Griepvaccin
In de jaarlijkse griepvaccins kunnen minimale hoeveelheden kip-
penei zitten. Verschillende studies hebben aangetoond dat het
geven van deze griepvaccins veilig is, zelfs bij mensen met ernstige
kippenei-allergie. Toch is er een kleine groep patiënten met wie
we voorzichtiger zijn omdat ze risico zouden kunnen lopen:
mensen die kruissensibilisering met kippenvlees hebben.
In een artikel uit 2013 (
Managing a child with possible allergy to a
vaccine
, uit het tijdschrift
Pediatric Allergy and Immunology
) wordt
op basis van de meest recente literatuur het volgende geadviseerd.
Als er milde kippenei-allergie is, kan de huisarts zelf het vaccin
toedienen en de patiënt een half uur observeren. Bij patiënten met
ernstige kippenei-allergie wordt geadviseerd om bij de allergoloog
te vaccineren. Ook in dit geval wordt geadviseerd om patiënten een
half uur te observeren.
Ervaringen met de Mexicaanse griep
In 2009 heerste de Mexicaanse griep. In die periode kwamen er
meer vragen van patiënten met kippenei-allergie over de risico’s
van het vaccin. Hier een aantal voorbeelden.
Leonie
Leonie (3) kreeg een paar keer roodheid rond de mond na het eten
van kippenei. Ze had er ook last van gehad na eten van tomaat en
fruit. Een maand voordat ze bij ons kwam, had ze een gekookt ei
gegeten. Direct erna kreeg ze een volledig rode huid met netelroos
en werd ze huilerig en sloom. Omdat het meisje verder niet ziek
leek, hebben de ouders afgewacht. Het meisje was binnen een uur
weer de oude. Sindsdien hebben ze haar voor de zekerheid geen
kippenei (of sporen ervan) meer gegeven. Toen de oproep voor de
Mexicaanse griepvaccinatie kwam, wilden ze haar eerst laten
onderzoeken op kippenei-allergie.
Bij navraag bleek het meisje een onrustige huid en soms eczeem te
hebben, vooral in het gezicht, in de hals en op de armen. Haar moe-
der had hooikoorts en haar vader had als kind ook eczeem gehad.
Na het horen van dit verhaal waren we enigszins gerustgesteld.
Bij kinderen met een gevoelige huid en eczeem ontstaat er sneller
irritatie rond de mond tijdens/na eten of drinken. Dit wordt door
ouders vaak geïnterpreteerd als voedselallergie, maar het is meest-
al directe huidirritatie.
Bij dit meisje waren de huidtesten met kippenei en met het
Mexicaanse griepvaccin allebei negatief. Dit bevestigde ons ver-
moeden dat ze niet allergisch was voor kippenei. Ze heeft van de
Jaarlijks worden miljoenen vaccins
toegediend over de hele wereld;
overgevoeligheidsreacties zijn zeldzaam
>
4
Allergie en Voeding september 2014