5 / 7
Verkennende studies klinken positief
Helpt honing tegen
Ieder hooikoortsseizoen duiken de berichten weer op: honing uit je eigen omgeving
zou helpen tegen hooikoorts. Het zou ook werken tegen kruisreacties op voeding.
Natuurlijk wil
Allergie en Voeding
daar alles van weten.
We duiken eerst in de fascinerende wereld van de bijen. Bijen
vliegen rond en verzamelen nectar en stuifmeel. Door wrijving
met de lucht raakt een bij elektrisch geladen. Door die statische
elektriciteit trekt ze stof aan; vooral bij droog weer. Onderweg
vliegt ze door allerlei stuifmeel (of: pollen). Ze vliegt ook door
pollenwolken van grassen en bomen. Doordat ze statisch is,
blijven die pollen aan de bij kleven. Dat stof kamt ze vervolgens
naar de achterpoten. Soms zie je dan klontjes stuifmeel aan de
achterpoten van de bij hangen. De bij neemt dat stuifmeel mee
naar het volk en brengt de pollen dan op de bestemde plek in
bijenkast. Daar wordt het vast aangestampt en enkele bijen
voegen met een speciale klier glucose-oxydase toe. Hierdoor
fermenteren de pollen: de schil van de stuifmeelkorrel wordt
verteerd, de inhoud van de pollen komt vrij en kan dan worden
gebruikt als voedsel voor de jonge bijen. Bijen verzamelen dus
niet alleen nectar, maar ook stuifmeel als voedingsmiddel.
Hoe komen pollen in honing?
In de bijenkast kan wat stuifmeel dat van de bijen af komt in de
honing terechtkomen. Ook kan er in de bloem al wat stuifmeel in
de nectar terechtkomen. Verder kunnen de pollen in de honing
terechtkomen door de manier van oogsten. Wordt de honing
geslingerd
, dan valt de hoeveelheid pollen wel mee: maximaal
100 duizend per 10 gram. (Een theelepel honing weegt 4 gram.)
Dat wordt anders als de honing niet geslingerd, maar
geperst
wordt. Bij geperste honing wordt niet alleen de honing, maar ook
de pollenvoorraad die de bijen aanleggen in de honing geperst.
Die honing bevat dan heel veel pollen: miljoenen korrels per 10
gram. Maar geperste honing is nauwelijks te koop. In ieder geval
niet in supermarkten of ecowinkels.
Desensibilisatie
Honing tegen hooikoorts is gebaseerd op het idee van
desensibilisatie. Bij desensibilisatie krijgt een allergische persoon
langzaam maar zeker steeds meer pollen toegediend van de
plant waarvoor hij allergisch is. Het lichaam went dan aan het
betreffende eiwit en wordt getraind om anders te reageren op
het allergeen. Deze manier van allergie behandelen is in opmars
en er wordt volop onderzoek naar gedaan. Patiënten krijgen van
hun arts injecties, druppels onder de tong of smelttabletten met
pollen waarvoor ze allergisch zijn. Omdat in honing ook allerlei
stuifmeel zit, zou ook honing je lichaam leren te wennen aan de
eiwitten van bomen en planten.
Welke stuifmeel?
De hoeveelheid pollen in Nederlandse honing verschilt enorm
en de diversiteit is groot. Het stuifmeel komt vooral van de
kruisbloemigen zoals koolzaad. Tjeerd Blacquière van
Wageningen University deed met zijn team onderzoek naar het
stuifmeel in Nederlandse honing. ‘De hoeveelheid stuifmeel in
honing is niet groot: het stuifmeel vormt slechts 0,2 promille van
de honing. Of dat genoeg is om de allergie te behandelen, is niet
onderzocht.’
Onderzoek
Op diverse plaatsen in de wereld is onderzocht wat er gebeurt als
je mensen met hooikoorts honing laat eten. Het laatste onder-
zoek is tegelijk het positiefste: in 2011 doen Finse onderzoekers
een studie waarbij mensen met een berkenpollenallergie die
honing eten 60 procent minder klachten hebben, de helft minder
hooikoortsdagen, 70 procent minder ‘ernstige’ dagen en ze
gebruiken 50 procent minder antihistamine. De onderzoekers
concluderen dat deze fantastische resultaten betekenen dat
honing kan worden toegevoegd aan de lijst behandelmethoden
tegen hooikoorts. Over het effect op kruisreacties met andere
voeding rept het onderzoek niet. Ook uit een kleine Duitse studie
uit 2010 blijkt een positief effect van honing op hooikoorts.
Geen honing voorschrijven
De Nederlandse allergologen die we vragen naar hun mening en
ervaringen zijn eensluidend: er is wel wetenschappelijke bewijs
dat aantoont dat mensen met hooikoorts beduidend beter af
zijn als ze honing innemen. Maar dat zijn verkennende studies.
Artsen kunnen op grond van die onderzoeken niet voorschrijven
wat voor honing, hoeveel honing en wanneer je die honing moet
eten om een goed resultaat te krijgen. Ook zijn de risico’s die je
ermee loopt niet in kaart gebracht. En dat is bij medicijnen wel
vereist. Daarom zul je geen honing voorgeschreven krijgen door
je arts.
Proberen?
Baat het niet, dan schaadt het niet, zal menigeen met hooikoorts
zeggen. Dat wilden we daarom verifiëren. Misschien kun je wel
allergisch reageren op honing. En inderdaad, het is uitzonderlijk,
maar heel af en toe reageert er iemand allergisch op honing.
Dat blijkt uit allerlei onderzoeken en dat is ook de ervaring van
Het is uitzonderlijk, maar
heel af en toe reageert er
iemand allergisch op honing
>
16
Allergie en Voeding december 2014