2 / 10
>
6
Allergie & voeding december 2015
Minder FODMAPs, minder darmklachten
‘Het is blijkbaar een dieet dat werkt’
Een FODMAP-arm-dieet heeft een positief effect bij veel
mensen met darmklachten. Wat is het voor een dieet?
Diëtist Sigrid van der Marel-Sluijter gaf uitleg op de
Familiedag. Vera Hendriks doet verslag
.
Een FODMAP-arm-dieet helpt mensen die over-
gevoelig zijn voor ‘korte-keten-koolhydraten’ om
hun darmklachten te doen verminderen.
Onderzoek wijst uit dat maar liefst 70 tot 80 pro-
cent van de geteste patiënten minder last heeft
van bijvoorbeeld verstopping of winderigheid.
Veelbelovend – maar in Nederland is het nog niet
heel erg bekend. Daarin wil Sigrid van der Marel-
Sluijter verandering brengen.
Sigrid is al van kleins af aan bekend met darm-
klachten. Bij haar is het prikkelbare-darmsyn-
droom (PDS) vastgesteld. Maar zelfs toen ze dië-
tist werd, kon ze niet precies achterhalen wat bij
haar nou die klachten veroorzaakte. Moest ze
minder vezels eten of minder brood? Geen gist
meer, of vaker gaan sporten? Als vrijwilliger bij
de belangenvereniging voor PDS stuitte ze op het
FODMAP-arm-dieet en ging zich erin verdiepen.
Het dieet is in Australië ontwikkeld, ongeveer
zestien jaar geleden. Diëtist en onderzoeker Sue
Shepherd, die coeliakie heeft, ontdekte dat haar
darmproblemen niet alleen werden veroorzaakt
door gluten (eiwitten in granen), maar ook door
bepaalde soorten koolhydraten (suikers).
Met een collega-onderzoeker van de Monash
University heeft ze uitgedacht hoe het zat.
Wat zijn FODMAPs?
Het blijkt dat veel klachten worden veroorzaakt
door korte ketens van suikermoleculen die
samen koolhydraten vormen. Een voorbeeld van
zo’n korte keten is fructose: dat bestaat uit één
suikermolecuul. Lactose, ook een soort suiker
waarvan veel mensen last hebben, bestaat uit
twee moleculen die aan elkaar zijn verbonden.
En zo zijn er nog meer voorbeelden van korte
ketens, tot ongeveer tien moleculen aan elkaar,
die bij patiënten met het prikkelbare darmsyn-
droom meer klachten geven dan ‘lange’ ketens.
De korte ketens worden ook wel FODMAPs
genoemd.
Sigrid: ‘FODMAPs worden slecht geabsorbeerd
door de dunne darm, komen dan in de dikke
darm terecht en dat kan leiden tot gasvorming,
een opgeblazen gevoel of buikkrampen. Het is
een soort McDonald’s voor de darmbacteriën.’
De meeste mensen kunnen gewone hoeveelhe-
den van fructose, lactose of andere soorten kool-
hydraten prima verteren. Maar mensen met het
prikkelbare darmsyndroom en andere darmziek-
ten hebben veel gevoeliger darmsystemen, waar-
door teveel FODMAPs heftige reacties kunnen
veroorzaken.
Wat is het verschil met allergie?
Bij een allergie ontstaat een overgevoeligheids
reactie op de eiwitten in voeding. Je kunt van
veel verschillende delen van je lichaam last heb-
ben: van een opgezwollen keel tot eczeem.
Bij een overgevoeligheid voor koolhydraten zoals
FODMAPs gaat het alleen om darmklachten,
omdat je darmen ze slecht of niet kunnen verte-
ren. Sigrid: ‘Het lastige is dat de buikpijnklachten
heel erg veel op elkaar kunnen lijken. Dat is voor
mij als diëtist dus altijd uitzoeken: test iemand
positief op allergie of moeten we verder kijken?’
Maar ook als je allergisch bent, zou er nog meer
aan de hand kunnen zijn. ‘Ik denk dat mensen
met een allergie, die het gevoel hebben dat ze
nog steeds buikpijn hebben ook al vermijden ze
Sigrid van der Marel: ‘Het prikkelbare darmsyndroom is één van de ingewikkeldste ziektes die er is’
Een voorbeeld van een korte
keten is fructose: dat bestaat uit
één suikermolecuul