9 / 9
25
<
In de Aziatische keuken worden veel
producten van de gemberfamilie
(
Zingiberaceae
) gebruikt als specerij,
zoals gember (
Zingiber officinalis
),
laos (
Alpinia galanga
), kurkuma
(
Curcuma longa
) en kardemom
(
Elettaria cardamomum
).
Af en toe is de dikke wortelstok van
siergember (
Hedychium gaedneria-
num
) in tuincentra te koop. In het
westen van ons land kun je die in
de volle grond planten, anders kun
je siergember beter als kuipplant
vorstvrij laten overwinteren.
Je geduld wordt in het najaar
beloond met prachtige en heerlijk
ruikende bloemen; het proberen
waard. Deze wortels zijn niet eetbaar.
Gember
De gemberplant wordt in tropische
en subtropische landen verbouwd,
zoals Sri Lanka, India, Indonesië,
Vietnam, China, Japan, Australië en
Zuid-Amerika. Van deze plant wordt
alleen de wortelstok gegeten.
Gember is één van de meest gecon-
sumeerde specerijen ter wereld.
Het wordt toegepast in onder meer
de volgende producten: stemgem-
ber (op suikersiroop), gemberbier,
gemberpoeder, gember gekonfijt of
ingelegd in azijn en natuurlijk wordt
het ook veel vers geraspt of in
dunne plakjes gebruikt.
Uit de gedroogde wortelstok wordt
door malen gemberpoeder gemaakt.
Djahé is de Indonesische benaming
daarvoor. Het smaakt zoet en scherp,
door de aanwezigheid van de verbin-
ding gingerol. Door drogen valt gin-
gerol uiteen in de stof shogaol, die
twee keer zo scherp is als gingerol.
Daardoor is gedroogde gember
scherper dan originele gember.
Op de Scovilleschaal scoort gingerol
60 duizend eenheden en shogaol
160 duizend (zie voor uitleg van de
Scovilleschaal Allergie & Voeding
2015-3 bladzijde 24).
Gemberpoeder is ook een onder-
deel van het kerriemengsel.
De samenstelling van kerrie kan
sterk variëren, maar er zitten altijd
de volgende kruiden in: gember,
kardemom, koriander, kruidnagel,
kummel, zwarte peper, komijn en
kurkuma (dat de sterke gele kleur
van kerrie veroorzaakt). Ook vijf-
kruidenpoeder is een mengsel van
kruiden dat kan verschillen in ingre-
diënten. Meestal bevat het anijs,
venkel, kaneel, peper en kruidnagel,
maar ook gember(poeder) kan wor-
den toegevoegd. Het lijkt wat op
onze speculaaskruiden die ook gem-
berpoeder bevatten. Bij overgevoe-
ligheid is het dus raadzaam het eti-
ket van het potje goed te lezen.
Gunstig effect
Van oudsher wordt gember in de
Oosterse geneeskunde gebruikt bij
de behandeling van tal van ziektes
en kwalen. Min of meer bewezen is
een gunstig effect op:
- Reisziekte en (zwangerschaps-)
misselijkheid
- Indigestie
- Pijn. Wetenschappelijk onderzoek
wijst op pijnstillende eigenschap-
pen van gember. Daarom wordt
het gebruikt als een ontstekings-
remmend middel.
- Suikerziekte. Onderzoek heeft
aangetoond dat gember een
antidiabetisch effect heeft
en bescherming biedt tegen
complicaties bij diabetes.
- Hersenfuncties
Overgevoeligheid
Je kunt overgevoelig zijn voor gem-
ber. Dit uit zich door brandend
maagzuur, diarree en irritatie van
de slijmvliezen in de mond. Mensen
die problemen hebben met galste-
nen kunnen gember beter vermij-
den. Ook past het niet in een hista-
minebeperkend dieet.
Gember heeft mogelijk een remmend
effect op de bloedstolling; als je anti-
stollingsmiddelen gebruikt moet je
oppassen met de consumptie van
gember. Ook wordt afgeraden gem-
ber te eten als je medicijnen gebruikt
tegen diabetes of hoge bloeddruk.
Sommige mensen ontwikkelen een
Sinds de komst van het Chinese restaurant in de jaren vijftig is er in ons land
steeds meer belangstelling gekomen om exotisch te eten. Een kenmerk van
de Aziatische keuken is het gebruik van kruiden en specerijen, bijvoorbeeld
gemberwortel en geelwortel. Dat zijn leden van de uitgebreide gemberfamilie.
Van planten weten
Exotisch eten: gember, een plantenfamilie met smaak
allergie tegen kruiden. Uit onderzoek
van het VU medisch centrum is
gebleken dat gember verreweg het
vaakst allergisch contacteczeem
veroorzaakt. Naast gember komt
allergisch contacteczeem door
kaneel, kruidnagel, nootmuskaat
en cayennepeper het meest voor.
Andere familieleden
Myoga
of Japanse gember (
Zingiber
mioga
) is afkomstig van een andere
plant uit de gemberfamilie. Het is
een bladverliezende, kruidachtige,
overblijvende plant die groeit in
Japan, China en het zuidelijk deel
van Korea. Alleen de eetbare bloem-
knoppen en smaakvolle scheuten
worden gebruikt in de keuken.
Galanga
(
Alpinia galanga
) is ook
verwant aan gember en wordt ook
wel Thaise gember genoemd. Het is
een meerjarige plant die in de tro-