Allergie en voeding 2017-1

7 / 7

> 26 Allergie & voeding maart 2017
Fructose en glucose zijn de kleinste koolhydraten
die we kennen. Ze worden ook wel enkelvoudig
koolhydraat en monosaccharide genoemd. Het zijn
de bouwstenen van de grotere koolhydraten.
Fructose wordt vaak vruchtensuiker genoemd.
Fructose is de natuurlijke suiker in vruchten,
groente en honing. Ook de producten die hiervan
worden gemaakt zoals jam, vruchtensap en
melkproducten met fruit bevatten fructose.
Fructose wordt nogal eens verwerkt in snoep,
koekjes en gebak.
Vruchtensuiker is ook een bestanddeel van riet-
of bietsuiker (sacharose): als sacharose wordt
afgebroken in de darm, ontstaan de splitsings-
producten glucose en fructose.
Sorbitol is de enige kunstmatige zoetstof die
in ons lichaam wordt afgebroken tot fructose.
De suikervangers isomalt en maltitol kunnen
worden omgezet in sorbitol en vervolgens dus
tot fructose.
Het is de bedoeling dat fructose via de darmwand
in het bloed wordt opgenomen en dan naar de
lever wordt vervoerd. In de lever wordt fructose
afgebroken, zodat het als glucose weer in het
bloed kan worden vervoerd naar de lichaams-
cellen. Glucose vormt de brandstof voor alle
activiteiten in ons lichaam.
Problemen
Problemen met fructose in de voeding kan twee
oorzaken hebben: hereditaire fructose-intolerantie
en fructose-malabsorptie.
Hereditaire fructose-intolerantie
Hereditaire fructose-intolerantie is een aangeboren
koolhydraatstofwisselingsstoornis, waarbij de
fructose niet volledig wordt afgebroken. Dit kan
klachten geven als buikpijn, braken en misselijkheid.
Omdat het lichaam een aantal tussenstapjes niet
kan maken, kan er een te lage bloedsuiker ontstaan,
met als gevolg trillen en duizeligheid. Uiteindelijk
kan er ook schade ontstaan aan lever en nieren.
De aandoening is zeldzaam. Het dieet (zie hieronder)
bij hereditaire fructose-intolerantie is blijvend.
Fructosemalabsorptie
De fructose wordt in geval van fructosemal-
absorptie niet door de dunne darm opgenomen.
De fructose komt daardoor in de dikke darm
terecht. Door omzettingen ontstaan onder andere
gassen die klachten veroorzaken, zoals buikpijn,
krampen, winderigheid en diarree. Fructose-
malabsorptie kan worden vastgesteld met een
zogenoemde waterstof-uitademingstest.
Slechte opname in de dunne darm kan van tijde-
lijke aard zijn. Daarom is het nodig na ongeveer
een half jaar te controleren of het dieet nog even
streng moet worden gevolgd.
Beperking van fructose is ook een onderdeel
van het FODMAP-dieet. Fructose is namelijk een
fermenteerbaar monosaccharide (enkelvoudig
koolhydraat). Meer over het FODMAP-dieet in
Allergie & Voeding 2015-4, voor leden in te zien
op .
Dieetmaatregelen
De dieetmaatregel bij een hereditaire fructose-
intolerantie is een zeer sterke beperking van
fructose, sacharose en sorbitol in de voeding.
Het is wel noodzakelijk te onderzoeken waar
de persoonlijke tolerantiegrens precies ligt.
Zoeken van de tolerantiegrens is ook aan de orde
bij een malabsorptie. Hierbij is een heel sterke
beperking soms tijdelijk nodig.
Op voorverpakte producten is bij de ingrediënten-
opsomming te zien of er fructose in het product
zit. De benamingen waarom het gaat zijn:
• fructose, vruchtensuiker, fruitsuiker of levulose
• sorbitol, polyol of E 420
• sacharose, sucrose, tafelsuiker, rietsuiker of
bietsuiker
• invertsuiker, poedersuiker, kandij of basterdsuiker
• stroop
• honing
Producten waaraan (vruchten)suiker is toege-
voegd zijn bijvoorbeeld:
• alle soorten zoet beleg
• luxe broodsoorten
• koek, snoep, gebak, ijs
• frisdranken
• diverse zuiveldranken
Het lastige is dat ook algemeen erkende gezonde
producten soms niet of heel beperkt kunnen
worden gebruikt, zoals:
• fruit: met name appel, mango, peer, watermeloen
en diverse fruit in blik zijn rijk aan fructose
• aardappelen
• groenten, met name wortel, rode biet, tomaat,
mais, koolsoorten, sperziebonen, prei
Aandachtspunt
Door de beperkte keuze in fruit- en groentesoorten
kan er een tekort in de voeding optreden wat
betreft het gehalte aan oplosbare vezels en vita-
mine C. Dit kun je wel voorkomen, want de keuze
in veilige producten is nog groot. Dreigt er toch
een tekort aan vitamine C, dan is het advies dit
aan te vullen met een supplement.
Het dieet vanwege een overgevoeligheid
voor fructose kan leiden tot onbegrip
in de omgeving door de beperking van
gezonde voedingsmiddelen. Maar uitleg
van het probleem brengt hierin wellicht
helderheid.
Sacha Visser //
Overgevoeligheid voor fructose
Een overgevoeligheid voor fructose kan
aangeboren zijn of in de loop van de tijd
ontstaan. Er zijn twee vormen. In beide
gevallen is het verstandig te onderzoeken
waar de persoonlijke tolerantiegrens ligt.
Verwarring
> Fructosemalabsorptie wordt vaak fructose-
intolerantie genoemd.
> Een veelgebruikte term voor beide vormen
van fructose-overgevoeligheid is fructose-
allergie, maar dat is fout. Het immuun-
systeem is er niet bij betrokken, dus is er
geen sprake van allergie.