8 / 8
27
<
Rusland
&
Polen
Rusland en Polen: dat zijn toch landen met enge
politici, grijze gebouwen en depressieve steden
waar je alleen maar kool of bietensoep kunt eten?
Ik moet toegeven dat dit landen zijn waar de mees-
te mensen niet aan denken als ze hun vakantiebe-
stemming plannen. Spanje, Frankrijk, Duitsland of
Italië gelden eerder als favoriet bij de gemiddelde
Nederlander. Vanwege mijn werk, maar ook vanwe-
ge mijn grote affiniteit met Oost-Europa en
Rusland mocht ik afgelopen voorjaar naar zowel
Sint Petersburg in Rusland als Gdansk in Polen
afreizen. Twee unieke steden, in alle opzichten en
zeer de moeite waard voor de liefhebber van kunst,
historie, architectuur, wodka en avontuur.
Maar hoe is het gesteld met de Russische en Poolse
keuken? En hoe is het om daar tijd door te brengen
als je te maken hebt met voedselallergie? Wordt er
aandacht besteed aan allergenen in de horeca?
Kun je in een supermarkt in de stad voor een snelle
boodschap ook producten vinden die geschikt zijn
voor allergische mensen?
Wereldstad Sint Petersburg
Sint Petersburg is een moderne wereldstad, dus is
er genoeg aanbod aan alle soorten restaurants; van
Chinees tot Georgisch en ook de McDonald’s is aan-
wezig. Voor elk wat wils en ook voor ieder budget.
Als je op zoek bent naar de traditionele keuken kun
je goed terecht bij één van de vele ‘kantines’ waar
de locals hun dienbladen volladen met diverse
soorten gerechten. Als je tenminste niet te maken
hebt met complexe overgevoeligheden. Sommige
gerechten lijken ‘allergeenvrij’, maar er valt niet
echt iets te controleren op menukaarten of via de
medewerkers. Het thema voedselallergie is wel
bekend, maar nog niet zo ingebed als in Nederland.
In gesprek met een Russische arts vraag ik er kort
naar: ‘Komt voedselallergie veel voor in Rusland?’
‘Ja’, beaamt zij, ‘en meer dan vroeger.’ Maar als ik
vervolgens doorvraag naar de behandelingen en de
mogelijkheden loopt het gesprek snel ten einde.
Simpel en voedzaam
De Russische keuken is heel simpel met vooral voed-
zame gerechten. Dit heeft met name te maken met
de strenge winters in Rusland. Wat ook veel invloed
heeft op de Russische keuken is het feit dat het
grootste deel van de bevolking Russisch-orthodox is.
Vlees, melk en ei waren vroeger tijdens de vastenpe-
riode verboden. In die tijd zijn veel recepten ont-
staan met vis, groenten en paddenstoelen.
Tegenwoordig vind je veel basisgerechten die
bestaan uit groenten, aardappel, vis en vlees.
Vanwege het grote aanbod aan groenten en vlees
kun je dus maaltijden vinden die iemand met aller-
gie voor melk en ei zou kunnen eten. Ook is er vol-
doende vers fruit aanwezig.
Maar alertheid blijft geboden. Russen zijn dol op
zure room, baksels (waarin ook ei zit) en een soort
quiches. Ze eten ook veel noten; in veel bonbons en
koekjes vind je verschillende soorten noten.
Ook vis is populair, dus mensen met een visallergie
moeten hierop bedacht zijn. Sint Petersburg ligt aan
de monding van de Neva. In deze rivier leeft een vis-
soort die alleen hier rondzwemt en in het voorjaar
wordt gevangen en gegeten. Deze ‘korusyka’ wordt
gefrituurd. In bepaalde restaurants worden all-you-
can-eat-porties aangeboden en kun je je tegoed
doen aan grote hoeveelheden vis voor een vast
bedrag.
Geen allergieproducten en -melding
In kleine supermarkten zie ik geen alternatieve aller-
gieproducten zoals glutenvrije levensmiddelen of
soja- en rijstmelk. Eerlijkheidshalve dien ik wel te
vermelden dat dit steeds ‘quick scans’ betroffen en
dat ik niet in de gelegenheid ben geweest om een
grote supermarkt buiten het centrum te bezoeken.
Opvallend is ook dat restaurants nergens op de
menukaart melding maken van allergenen. Omdat
de Russen volgens de traditionele keuken dus veel
groenten en vlees eten kun je wellicht iets van je
gading vinden. De beroemde bietensoep ‘borsjt’
lijkt mij een optie met melkallergie, mits je de zure
room weglaat. In gesprek gaan met een restaurant
om een aangepast gerecht te laten serveren biedt
waarschijnlijk wel mogelijkheden. Russisch spreken
is dan wel een must, want op heel veel plaatsen
wordt nog geen of niet voldoende Engels gespro-
ken.
Gdansk
In Gdansk (Polen) was de situatie in zoverre anders
dat ik in de eerste kleine supermarkt waar ik bin-
Wodka of kaviaar? Wat bieden Polen en Rusland aan mensen met
voedselallergie? Wat zijn de eetgewoonten, waaruit bestaat de
traditionele keuken? Marije Bedaux bezoekt deze landen voor haar werk
en neemt een kijkje.
nenliep al een aantal producten zag staan die aan-
trekkelijk kunnen zijn voor mensen met voedselal-
lergie, in dit geval allergie voor melkeiwit.
De Poolse keuken lijkt voor een deel op de
Russische keuken, traditiegetrouw voedzaam en
basaal met veel aardappelen, vlees en groenten. In
Gdansk en omstreken wordt daarnaast ook veel vis
gegeten vanwege de ligging aan de Baltische Zee.
Gdansk is een stad met wat meer opties dan alleen
de traditionele Poolse keuken: je kunt er ook pizza,
friet of een steak eten.
Met mijn werk en onder begeleiding van een Poolse
collega kregen wij voornamelijk Poolse maaltijden
te eten. Dan blijft het toch wel een uitdaging om
erachter te komen welke allergenen er in verwerkt
zijn. In twee restaurants (chiquer en duurder) stond
iets vermeld over allergie, maar dat bleek eerder
een uitzondering te zijn.
Polen zijn grote fans van kaas, melk en eieren en
verwerken deze producten vaak in maaltijden.
Mijn hotel in de binnenstad serveerde een ontbijt-
buffet waar alles los op tafels was klaargezet.
Maar heel veel keuzes voor mensen met voedselal-
lergie heb ik niet gezien.
Tot mijn grote vreugde bleek één van de lokale spe-
cialiteiten wel een optie voor mensen met allergie
(behalve gluten): een in olie gebakken aardappel-
pannenkoekje.
Conclusie
In Sint Petersburg en Gdansk zijn er zeker mogelijk-
heden voor mensen met voedselallergie, maar er is
veel minder aandacht voor het thema dan bij ons.
In het algemeen valt er veel te beleven op het
gebied van horeca en er zijn vele mogelijkheden
om buiten de deur te eten tegen betaalbare prijzen.
Beide lokale keukens hebben veel gerechten met
aardappel, groenten en vlees, maar vaak ook met
room en kaas of vis.
In restaurants zie je nauwelijks allergievermeldin-
gen op menukaarten. En de taal blijft lastig, al
wordt er in Gdansk beter Engels gesproken dan in
Sint Petersburg. Vragen naar mogelijkheden buiten
de kaart om lijkt nog het meest voor de hand lig-
gend, maar wel een uitdaging. Ik heb geen bezoek
gebracht aan grote supermarkten en heb beide ste-
den slechts kort bezocht, maar dat is wat de gemid-
delde toerist waarschijnlijk ook zou doen…
Marije Bedaux //
tekst en foto’s
Marije’s dochter is allergisch voor melk, ei, noten,
pinda, vis, schaaldieren en mosterd